Świdośliwa (Amelanchier)

Świdośliwa Ballerina - odmiana wyhodowana w Holandii, polecana do uprawy amatorskiej. Ze wszystkich odmian świdośliw owoce Balleriny są najchętniej zjadane przez ptaki! Niekiedy ciężko je uchować do pełnej dojrzałości. Dojrzewają nieco nierównomiernie w luźnych gronach i przebarwiają się najpierw na różowo, potem na czerwono, a w końcu na fioletowo niebiesko. Osiągają do 15mm średnicy i są bardzo smaczne.
Krzewy Balleriny dorastają do ok. 5m wysokości i mają wzniesiony pokrój.
Odmiana o niepewnej przynależności gatunkowej. Prawdopodobnie mieszaniec A.laevis. Jedna z najbardziej ozdobnych świdośliw, dzięki dużym kwiatom (do 4cm średnicy) oraz liściom - miedzianobrązowym podczas rozwoju na wiosnę i o jaskrawym przebarwieniu jesienią. Liście nieco podatne na porażenie mączniakiem.

Ukraińska odmiana owocowa zarejestrowana i zastrzeżona na terenie Polski od 2016 roku. Krzew o wąskim pokroju, ze wzniesionymi gałęziami, osiągający do 2,5m wysokości. Ze względu na nieduże rozmiary polecany szczególnie do małych ogrodów oraz do uprawy towarowej.

Owoce dojrzewają pod koniec czerwca. Są okrągłe, ciemnoniebieskie, o przeciętnej średnicy 12mm (maks. ponad 15!), ze słodkim, aromatycznym i soczystym miąższem. Zwisają po kilkanaście sztuk w gęstych gronach. Mogą być jedzone na surowo, suszone jak rodzynki lub wykorzystywane na przetwory.

Świdośliwa Blue Ray - nowa amerykańska odmiana o niepewnej przynależności gatunkowej. Wysoki krzew o silnym wzroście i wyprostowanym pokroju. Bardzo plenny. Zebrane w luźne grona owoce są co prawda tylko średniej wielkości, ale smakowo, obok Bluemoona i Balleriny, jedne z najlepszych.

Odmiana polecana jako deserowa do ogrodów przydomowych.

Świdośliwa Forestburg - kanadyjska odmiana polecana do uprawy towarowej, osiągająca ok. 4m wysokości. Krzewy początkowo są wyprostowane, z wiekiem ich korony rozkładają się szeroko na boki do 5m.

Odmiana bardzo plenna. Owoce duże, o przeciętnej średnicy 12,5mm, są zebrane w gęstych gronach do 10 sztuk i dojrzewają dość równomiernie, średnio wcześnie– po odmianie Smoky. Są smaczne i bardzo słodkie!

Świdośliwa Smoky - kanadyjska odmiana polecana do uprawy towarowej, osiągająca do 4m wysokości. Krzewy początkowo są wyprostowane, z wiekiem ich korony rozkładają się szeroko na boki do 6m.

Jak dotychczas Smoky jest najplenniejszą z odmian pozwalającą zebrać przeciętnie 8kg owoców z jednego krzewu. Owoce duże, o przeciętnej średnicy 12,3mm, są zebrane w gronach do 10 sztuk. Dojrzewają nierównomiernie od połowy czerwca. Są soczyste, smaczne i bardzo słodkie.

Rodzaj świdośliwa jest blisko spokrewniony z aronią i jarząbami, ale ma niewiele wspólnego ze śliwami. Istnieje ponad dwadzieścia gatunków świdośliwy rozsianych po całej półkuli północnej. Większość z nich ma owoce jadalne, niektóre bardzo smaczne.
Mimo istnienia wielu odmian świdośliwy nie są jeszcze roślinami udomowionymi we właściwym tego słowa znaczeniu. Większość z nich nie jest efektem wieloletniego (wiekowego) udoskonalania i krzyżowania dokonanego ręką ludzką, a wyselekcjonowanymi z naturalnych stanowisk dzikimi formami. Można się zatem spodziewać, że w miarę postępu prac hodowlanych otrzymane zostaną nowe, jeszcze lepsze odmiany.
W uprawie sadowniczej znajduje się około 30 nazwanych odmian pochodzących głównie od świdośliwy olcholistnej (Amelanchier alnifolia), występującej dziko w USA i Kanadzie (jej owoce były już zbierane przez Indian!) i tamże obecnie komercyjnie uprawianych. Szkółka Carya oferuje najlepsze z tych odmian.

uprawa
Świdośliwa olcholistna jako roślina rosnąca pierwotnie na preriach ma generalnie niskie wymagania siedliskowe i toleruje szeroki zakres pH podłoża – unikać należy jedynie miejsc podmokłych oraz podłoża zbitego. Oczywiście w uprawie sadowniczej przy korzystniejszych warunkach będzie lepiej owocować. Wskazana jest pełna wystawa słoneczna, gdyż nawet przy częściowym zacienieniu owoce są zdecydowanie mniej słodkie.
Na plantacjach zaleca się rozstaw ok. 1m w rzędzie x 3,5-4m rozstawu między rzędami. Przy kombajnowym zbiorze owoców rozstaw między rzędami powinien być zwiększony do minimum 5m. Daje to 2000-2857 krzewów na hektar.
Wszystkie świdośliwy są samopylne, a zapylenie krzyżowe nie zwiększa znacząco plonów. Poszczególne odmiany świdośliwy różnią się jednak między sobą terminem kwitnienia (kolejność kwitnienia i owocowania: Blue Ray, Blue Gem, Ballerina, Smoky/Forestburg, Bluemoon - w odstępach kilkudniowych), co zabezpiecza przed utratą plonów w przypadku wystąpienia przymrozków. Także terminy owocowania u różnych odmian są inne, umożliwiając amatorom dłuższe delektowanie się owocami, a sadownikom rozłożenie w czasie okresu zbiorów.
W normalnych warunkach świdośliwy zaczynają owocować w wieku 2-3 lat. Istotne pod względem komercyjnym plony pojawiają się w wieku 7-8 lat, maksimum plonowania krzewy osiągają około 12-15 roku życia i przy dobrej uprawie utrzymuje się ono na tym poziomie przez następnych kilkanaście lat. Są to krzewy długowieczne – okres produktywny wynosi przeciętnie 30–50 lat. Rekordowo z krzewów niektórych odmian udało się zebrać 15 kilogramów owoców.

pielęgnacja
W pełni spoczynku zimowego świdośliwy są całkowicie mrozoodporne, znosząc spadki temperatury poniżej –50C. Uszkadzane mogą być ew. rozwinięte kwiaty, jednakże w naszych warunkach zdarza się to wyjątkowo rzadko, gdyż kwitnienie przypada na przełom kwietnia i maja, czyli już po okresie wczesnowiosennych przymrozków a jeszcze przed Zimnymi Ogrodnikami.
W uprawie amatorskiej krzewy świdośliwy nie wymagają corocznych cięć pielęgnacyjnych. Dopiero u kilkunastoletnich roślin można ew. zacząć przeprowadzać cięcia odmładzające.
Na terenach otwartych młode egzemplarze należy na zimę zabezpieczyć siatką, gdyż mogą być obgryzane przez zające i sarny! Dojrzałe owoce przyciągają ptaki.

Owoce świdośliwy są zdrowe i smaczne a można je spożywać na surowo, w formie suszonej jak rodzynki lub w przeróżnych przetworach. Przeciętnie zawierają ok. 18% cukrów, są bardzo zasobne w składniki mineralne jak żelazo, potas, wapń, magnez oraz w witaminy z grup A, B i C. Odmiany A.alnifolia nadają się przede wszystkim do przetwórstwa, natomiast do bezpośredniej konsumpcji najlepsze są Bluemoon i Ballerina.
Krzewy świdośliwy są wartościowe ekologicznie. Wiele świdośliw ma też wysokie walory ozdobne przez prawie cały rok. Wczesną wiosną bardzo liczne białe kwiaty rozwijają się przed lub równocześnie z liśćmi. U niektórych gatunków młode liście są dodatkowo miedzianobrązowe! Czerwone początkowo owoce przebarwiają się wczesnym latem na granatowoczarno. Jesienne przebarwienie liści może obejmować paletę kolorów od jaskrawożółtego, poprzez pomarańczowy, do szkarłatnego.
U nas różne gatunki świdośliwy można niekiedy spotkać zdziczałe w lasach. Czasami są błędnie określane jako borówka kanadyjska.

Oferujemy rośliny okulizowane - zalecamy ich sadzenie 5-10cm poniżej miejsca okulizacji w celu samodzielnego wytworzenia korzeni przez pęd szlachetny.

Instrukcja sadzenia:

- zasadzić roślinę na tę samą głębokość jak rosła w doniczce (w tym przypadku w wykopany dół wbić mocny palik i przymocować roślinę do niego) lub też tak aby miejsce szczepienia znalazło się 5-10cm poniżej poziomu ziemi (w celu ukorzenienia pędu szlachetnego)
- na przedwiośniu skrócić pędy do ok. 50cm nad ziemią lub o połowę
- dodatkowe informacje n/t pielęgnacji roślin znajdują się tu >>