Orzesznik (Carya)

Obradza duże i smaczne orzechy. Obok C.ovata są one uważane za najlepsze spośród  orzeszników właściwych (pekany należą do innej sekcji i nie są orzesznikami właściwymi).

Drzewa rosną wolno, ale z wiekiem osiągają duże rozmiary, jednak dzięki stosunkowo wąskiej koronie są odpowiednie także do średniej wielkości ogrodów. Wymagają gleb świeżych i żyznych. Jak wszystkie orzeszniki, przez pierwsze dwa, trzy lata po wysadzeniu z doniczki rośnie słabo, gdyż musi odbudować swój korzeń palowy. Po tym czasie nieco przyśpiesza wzrost.

Aby zapewnić zapylenie należy sadzić obok siebie przynajmniej dwie różne odmiany. Pierwszych plonów można się spodziewać po 5-10 latach.

Oferowane przez nas odmiany bez problemu znoszą klimat Polski zachodniej i centralnej, a przy okrywaniu na zimę młodych roślin także Polski północno-wschodniej.

Aktualnie oferujemy do sprzedaży następujące odmiany: Henry, Lindaur

Pekan obradza jedne z najbardziej cenionych na świecie orzechów. Tworzy duże drzewa z rozłożystą koroną. W warunkach środkowoeuropejskich rośnie średnio silnie.

Kwiaty pekana są przedprątne lub przedsłupne. Oznacza to, że na konkretnym drzewie dojrzewają i są zdolne do zapylenia najpierw kwiaty męskie, a potem żeńskie (typ I), lub też odwrotnie (typ II), ale nigdy równocześnie. Jest to stała cecha każdego osobnika. Z tego powodu pojedyncze drzewo nie może zapylić siebie samego i do zaowocowania potrzebuje partnera o odwrotnej fazie dojrzewania kwiatów (należy zawsze sadzić obok siebie odmiany typu I i II).
Owoce są zwykle wydłużone, z cienkimi łupinami, które po dojrzeniu jesienią pękają na 4 części uwalniając orzechy z gładką i cienką skorupą, wewnątrz której znajduje się smaczne jądro.
W warunkach polskich problemem w uprawie owocowej pekana nie jest niewystarczająca mrozoodporność drzew, lecz termin dojrzewania orzechów. Jest to roślina lepiej przystosowana do klimatu kontynentalnego, gdzie występują długie i gorące lata. Z powodu zbyt małych dawek ciepła orzechy mogą nie zdążyć dojrzeć u nas przed mrozami.

Oferowane przez nas odmiany pekana są najwcześniejszymi z wczesnych, zostały przetestowane w rejonie Wielkich Jezior na pograniczu USA i Kanady, i uznane za zdatne do uprawy dla panujących tam warunków klimatycznych. Istnieje duża szansa, że także u nas będą owocować. Jako starsze rośliny będą mrozoodporne na terenie całej Polski. Młode szczepy przez pierwsze 2-3 lat lepiej okrywać na zimę.

Aktualnie oferujemy do sprzedaży następujące odmiany:

typ I- Snaps Early, Starking Hardy Giant, Campbell’s NC4, Dumbell Lake Large, Snodgrass

typ II- Deerstand, Warren346

Naturalne mieszańce C. illinoensis x C. laciniosa lub C. ovata. Nazwa powstała ze zlepka angielskich słów: hickory + pecan = hican.

Zasadniczo potomstwo z udziałem C.laciniosa obradza większe orzechy, jednak mieszańce z C.ovata są bardziej plenne. Część odmian hikanów jest samopylna, w przypadku pozostałych w celu uzyskania dobrego zapylenia najlepiej posadzić obok pekana typu I. Pierwszych orzechów można się spodziewać po 8 latach. W smaku są bardziej podobne do hikory niż pekana.

Drzewa osiagają przeciętnie 15-20m wysokości, z okrągłą, rozłożystą koroną. Ze względu na pokrój i ulistnienie są wysoce ozdobne. Mrozoodporność wystarczająca dla Polski zachodniej i centralnej.

Aktualnie oferujemy do sprzedaży samopylną odmianę Burton.

Orzeszniki są w Europie nawet w ogrodach botanicznych rzadko spotykanymi drzewami. Ich ojczyzną jest przede wszystkim Ameryka Płn, kilka gatunków występuje także w Azji Wsch. W Europie rodzaj ten jest obecnie wymarły, ale znane są występujące tu niegdyś gatunki kopalne z trzeciorzędu.

Wszystkie orzeszniki są dużymi drzewami, a pekany są spośród nich najpotężniejsze i najbardziej znane. W swej ojczyźnie dorastają maksymalnie do 50m wysokości, a przeciętnie do 30m. Co prawda większość północnoamerykańskich drzew przeniesionych do Europy osiąga tu mniejsze rozmiary, jednak i tak należy przyjąć, że z czasem mała sadzonka orzesznika wyrośnie na spore drzewo, na pewno większe od orzecha włoskiego, wielkością i pokrojem bardziej zbliżone do dębu, dla którego przeciętny polski ogród będzie za mały, tym bardziej, że jeśli ma owocować, to muszą obok siebie rosnąć przynajmniej dwa takie drzewa.

Charakterystyczną cechą niektórych gatunków orzeszników jest odchodząca długimi płatami kora na pniach starszych drzew. Zjawisko to występuje przede wszystkim u C.ovata, ale też u C.laciniosa i nadaje im dodatkowo egzotycznego wyglądu. Ponadto jesienią ich liście długo utrzymują jaskrawo żółtą barwę.

W Polsce dotychczas nikt nie przeprowadzał badań nad możliwością owocowania u nas pekana. Co więcej prawdopodobnie w całym kraju nie ma nawet ani jednego dorosłego drzewa tego gatunku. W pewnym stopniu przyczynił się do tego niewątpliwie dr Włodzimierz Seneta, pisząc w swojej znakomitej skądinąd książce Drzewa i krzewy liściaste: "gatunek b. wrażliwy na mrozy, nie nadaje się do uprawy w gruncie". Oraz w innym miejscu: „ …C.illinoensis nie może być uprawiana w naszym klimacie”. Można przyjąć, że pekany wysadzane w Polsce w wieku 19. i głównie pierwszej połowie 20. wymarzały, gdyż pochodziły prawdopodobnie z nasion odmian wielkoowocowych z południowego zasięgu występowania tego gatunku. Potwierdzone stanowiska pojedynczych drzew, w tym także odmianowych, znajdują się w Czechach, Niemczech oraz Austrii i wiadomo, że tam owocują.
W Polsce w naszym mateczniku szczepione odmiany pekana po raz pierwszy zaowocowały jesienią 2019 r. jako rośliny 7-letnie. Mimo bardzo suchego lata ich orzechy nie odbiegały wielkością od tych z Ameryki Północnej.

uprawa
Praktyką przyjętą w szkółkach północno-amerykańskich, a także w naszej szkółce, jest używanie siewek pekana jako podkładek przy szczepieniu wszystkich gatunków orzeszników. Z tego powodu przy wyborze stanowiska należy się kierować jego potrzebami glebowymi. W literaturze europejskiej wymagania pekana często bywały przyrównywane do orzechów, a za główną przyczynę problemów w uprawie uważano jego niedostateczną mrozoodporność. Oba poglądy nie odpowiadają prawdzie. W rzeczywistości pekan jest rośliną kapryśną i wymagającą. Nie toleruje cienia i ulega konkurencji innych drzew w walce o światło. Preferuje gleby głębokie i żyzne o odczynie w przedziale 6,5-7pH oraz ma znaczne zapotrzebowanie na wodę, szczególnie na przełomie sierpnia i września, gdy następuje przyrost jąder orzechów. W swojej ojczyźnie na naturalnych stanowiskach jest składnikiem lasów łęgowych i występuje wzdłuż brzegów rzek, gdzie ma zapewniony stały dostęp wody. Drzewa pekana są także przystosowane do okresowych wiosennych powodzi. Jednak należy pamiętać, że nie są to rośliny bagienne! Mają więc zbliżone potrzeby do naszej rodzimej wierzby białej, topoli czarnej czy wiązu szypułkowego ale już nie olszy czarnej.
Podobne warunki należy im stworzyć w uprawie. Roczna suma opadów powinna wynosić co najmniej 1200mm lub też poziom wód gruntowych winien znajdować się nie głębiej niż 1-2m. Dla uzyskania wysokich plonów potrzebują także regularnego nawożenia, przeprowadzanego na plantacjach przeważnie dolistnie. O ile nie zapewni im się powyższych warunków, to będą co prawda rosnąć, ale owocować już niekoniecznie.
Jeśli chodzi zaś o mrozoodporność, to znane są stanowiska pekana w USA, gdzie drzewa te znoszą temperatury poniżej –40C.

pielęgnacja

Dla szczepionych orzeszników (szczególnie z sekcji orzeszników właściwych, których pąki rozwijają się wcześnie) krytyczne są pierwsze dwa lata po wysadzeniu, gdy rośliny są jeszcze małe. Jeśli przymrozek uszkodzi wtedy młode przyrosty, cały pęd szlachetny może obumrzeć, chociaż podkładka znowu odbije. Można przyjąć, że po 2-3 roku, gdy rośliny osiągną ok. 2m wysokości a tym samym ich pędy szczytowe wyjdą spoza strefy przymrozków przygruntowych, będą już bezpieczne. Wcześniej zaleca się zabezpieczać je na okres przymrozków majowych np. za pomocą konstrukcji z palików bambusowych obłożonych agrowłókniną.

Jak widać z powyższego rośliny powinny osiągnąć w miarę szybko bezpieczną wysokość 2 m, zatem trzeba je odpowiednio nawozić, ale oczywiście należy to czynić z umiarem, gdyż przenawożone rośliny mają mniejszą mrozoodporność zimową.

Orzeszniki właściwe (np. ovata i laciniosa) z reguły bardzo łatwo wykształcają przewodnik i nie wymagają cięcia. Oczywiście należy stopniowo podkrzesywać niższe gałęzie boczne przynajmniej na taką wysokość, aby można było swobodnie przechodzić pod drzewem. Pewne zabiegi pielęgnacyjne mogą być konieczne w pierwszych latach u orzeszników pekanowych (m.in. illinoensis i jego mieszańców), u których trzeba usuwać gałęzie wyrastające pod zbyt ostrym kątem do przewodnika oraz za bardzo zagęszczające koronę. Cięcie można wykonywać późną wiosną po ostatnich przymrozkach lub w drugiej połowie lata.

Instrukcja sadzenia:

- w wykopany dół wbić mocny palik
- starać się wyciągnąć bryłę korzeniową w jednym kawałku z doniczki. Aby podczas przekładania do ziemi bryła korzeniowa nie rozpadła się można ją owinąć w specjalną chustę jutową, dostępną w dobrych sklepach ogrodniczych.
-mimo użycia wysokich doniczek u niektórych roślin wystaje z ziemi szyjka korzeniowa lub nawet korzenie. Należy je zatem zasadzić odpowiednio głębiej! Następnie przymocować roślinę do palika.
- dodatkowe informacje n/t pielęgnacji roślin znajdują się tu >>